In de vele jeugdboeken over pesten zijn enkele opvallende titels over pesters die berouw krijgen van hun gedrag. Voorbeelden zijn de klassieker Ben is dood (1981, herdruk 2004) van Jan de Zanger en natuurlijk in Spijt! (1996, herdruk 2010) van Carry Slee. Daniëlle Bakhuis geeft in haar nieuwe jeugdroman Wat als… een originele draai aan dit gegeven.
Hoofdpersoon Jade staat na de zomervakantie opeens oog in oog met het meisje dat ze vier jaar geleden van school weggepest heeft. Deze Zoë is niet langer het schuwe, onopvallende meisje van toen, maar veranderd in een zelfbewuste schoonheid. Ze weet zich snel populair te maken. Jade daarentegen voelt zich steeds kleiner worden. Lang heeft ze de pesterijen uit de brugklas voor zichzelf goedgepraat en weggemoffeld, maar de confrontatie met Zoë rakelt alle herinneringen weer op. Bovendien vindt Jade telkens memobriefjes in haar kluisje die duidelijk maken dat Zoë de kwestie allesbehalve vergeten is. Deze memobriefjes zitten ook echt in het boek, de lezer kan ze openvouwen en bijvoorbeeld lezen ‘Wat als…. iedereen je uitlacht?’
Jade beschouwt het aanvankelijk als haar verdiende loon: ze maakt nu zelf mee wat Zoë destijds door haar toedoen heeft moeten doorstaan. Via flashbacks krijgt de lezer te horen wat er vier jaar geleden precies is voorgevallen. Jade denkt nu pas echt na over haar eigen rol en ziet in dat ze fout is geweest. Ze probeert Zoë’s wraakactie manmoedig te dragen, maar als de pesterijen steeds heftiger worden, lukt dat niet meer.
De schrijfster heeft de verhoudingen wat fors aangezet; zo is Zoë’s ommezwaai wel erg opmerkelijk en is het te veel van het goede dat ook Jades vriendin een slachtoffer van pesten is. Maar het perspectief van pestkop en slachtoffer binnen en een hetzelfde personage biedt volop ruimte voor reflectie en identificatie. Daarom mag dit boek in het rijtje aanbevolen ‘pestliteratuur’ niet ontbreken. / BR
Daniëlle Bakhuis, Wat als… Amsterdam, Ploegsma, 2013. Vanaf 12 jaar. Prijs € 15,95.
